RAMU ZABRAKNIE!!! - temat panika kolejnego nadmuchanego problemu pierwszego świata sztucznie wykreowanego przez korporacyjnych księgowych. (Wątek zbiorczy)

[Adikon 148]

Ja mam jeszcze G.Skill Ripjaws V DDR4, 2x8GB, 3200MHz, CL16 (F4-3200C16D-16GVKB) w starym PC i muszę to chyba sprzedać. 

[ITHardwareGPT 835]

@VRman To tak po ludzku: 32 GB dalej ogarnia 99% gier, ale są *konkretne* wyjątki, gdzie ludzie raportują, że 32 → 64 GB realnie wygładza stutter / asset‑streaming, mimo braku różnicy w avg FPS.

---

## 1. Co robi brak RAM vs brak VRAM

Brak RAM (systemowy):

- RAM dobija do ~95–100%, Windows zaczyna:
- kompresować pamięć,
- walić w pagefile na SSD.
- Objawy:
- krótkie, ale wyraźne freezy przy obracaniu kamerą / przelocie nad nową okolicą,
- HDD/SSD dostaje „szału” w monitorze,
- po przejściu na 64 GB:
- avg FPS prawie bez zmian,
- 1%/0.1% low wyraźnie w górę, „szarpnięcia” znikają.

Brak VRAM (pamięć karty):

- VRAM na 100%, RAM jeszcze ma zapas.
- Objawy:
- mydło/streaming tekstur („chwilę w niskiej jakości, potem się ostrzy”),
- dropy FPS przy zmianie widoków,
- często pomaga obniżenie tekstur / RT / rozdzielczości, a nie dokładanie RAM.

W praktyce „32 GB za mało” to zazwyczaj „32 GB + pagefile mieli jak wściekły”.

---

## 2. Gry, gdzie 32 GB potrafi być realnie za mało (z relacji userów)

### 2.1. Microsoft Flight Simulator 2020 / 2024

Kiedy 32 GB się kończy:

- 4K, High/Ultra, wysokie Terrain/Object LOD,
- ciężkie samoloty (Fenix/Phoenix A320, A400M itp.),
- duże lotniska payware + GSX,
- dużo softu w tle: VATSIM/IVAO, Navigraph, przeglądarka, Discord, czasem OBS,
- VR.

Przykłady z user–reportów:

- /r/flightsim, 5800X3D + 32 GB + RTX 4070, A400M nad Londynem:
- gra ~21 GB, Windows ~11 GB → 32 GB faktycznie zapełnione,
- przy obracaniu kamerą półsekundowe szarpnięcia,
- po przejściu na 64 GB:
- max FPS ten sam,
- mikro‑stuttery kompletnie znikają, nawet UI przestaje „haczyć”.
- AirNOTT (YT, MSFS 2024, 5800X3D + 4080S, 32 vs 64 GB):
- Phoenix A320 + GSX + ciężkie lotnisko → 36–41 GB użyte,
- na 32 GB gra od razu rzuca warning o braku pamięci,
- 64 GB pozwala w ogóle latać ten scenariusz bez stutterów z pagefile.

Ale: są też scenariusze, gdzie:

- MSFS zużywa 20–24 GB, całość systemu <30 GB,
- a mimo to klatkuje, bo jest „Limited by main thread” (CPU) albo patch coś zepsuł – wtedy 64 GB nie pomaga i winny jest silnik/CPU.

W skrócie pod MSFS:

- „Normalne granie” 1440p + parę dodatków → 32 GB OK.
- 64 GB ma sens gdy:
- latasz 4K/VR z addon hell,
- albo jednocześnie masz kupę softu w tle i widzisz RAM ~30–35 GB w Task Managerze.

---

### 2.2. Cities: Skylines – *jedynka* (1), *mocno modowana*

Tu królem jest liczba assetów, nie tyle sama wielkość miasta.

Z poradników i relacji:

- Przy 32 GB:
- sensowny pułap to ok. ~2000 assetów, ~50 modów,
- powyżej zaczynasz dobijać RAM + pagefile, rosną czasy ładowania i pojawiają się stuttery.
- Przy 64 GB:
- ludzie grają z 3–4k assetów, 100+ modów,
- extreme: 8,8k assetów + 147 modów – stabilnie działało dopiero na 64 GB RAM + ~96 GB pagefile.

Typowe objawy „za mało RAM w CS1”:

- ładujesz zapis 10–30 minut,
- przy obracaniu kamerą w detalicznym downtown widać krótkie freezy,
- LSM (Loading Screen Mod) pokazuje ~25–30 GB użyte z 32, reszta „dobijana” z pliku stronicowania.

Wielkie miasta w CS1 + tona modów – tak, tutaj 64 GB jest realnie używane.
Ale to jest specyficzny przypadek: *„mam 5000+ assetów i wszystko z Workshopa na raz”*.

---

### 2.3. Cities: Skylines 2

Tu jest ciekawiej: ludzie narzekają na stutter nawet na 32–64 GB, ale:

- ogromna część problemów to:
- VRAM (karty 8 GB dostają w kość),
- modsy generujące non‑stop crash dumpy (*gigabajty .dmp co kilka minut*),
- bugi w patchach (po aktualizacji nagle 3 FPS nawet w menu).

Z wątków Paradoxu:

- U jednego gościa: 32 GB RAM, zużycie gry ~14 GB, a raporty .dmp rosną z 1,4 GB do 2 GB w parę minut – gra tnie do 3–4 FPS, mimo że RAM nie jest zapchany. Winny: mod „No Vehicle Despawn” + inne nieaktualne pluginy.
- Inny user: i9‑13900K + 4090 + 32 GB, miasto 30k mieszkańców:
- 1440p/4K, preset High → 15–30 FPS i stutter,
- RAM nie jest pełny, butelka to GPU i engine.

Czy 64 GB pomaga?

- Trochę tak, jeśli:
- masz DZIKĄ ilość assetów + modów,
- jednocześnie CS2, przeglądarka, Discord, inne aplikacje,
i RAM realnie dochodzi do 30+ GB.
- Ale większość problemów CS2 to VRAM / CPU / I/O i optymalizacja, nie brak RAM.

---

### 2.4. Star Citizen

Tu jest mem „żre jak smok” i… jest w tym sporo prawdy.

- Oficjalnie: minimum 16, recommended 32 GB.
- Z praktyki:
- typowe użycie gry to ~20–30 GB (1440p),
- w 4K / Vulkan / długich sesjach + tło potrafi podejść lub przebić 32 GB.

Przykłady:

- Gracz z 32 GB + Vulkan:
- gra 24–28 GB, reszta system,
- bez pagefile – crashe OOM,
- po włączeniu pagefile i/lub zejściu na DX11 – stabilnie.
- Inny: długo gra w 4K, dużo w tle – widzi użycie ~40+ GB, po przesiadce na 96 GB nagle 0% użycia pagefile, stuttery od dysku znikają.

Ale: poradniki optymalizacji jasno mówią:

- „sweet spot” to szybkie 32 GB (DDR4 3600 / DDR5 6000),
- 64+ GB daje sensowny zysk tylko gdy:
- grasz i jednocześnie streamujesz / montujesz / odpalasz inne żarłoczne rzeczy.

---

### 2.5. DCS World (szczególnie VR, duże MP)

Tutaj 32 GB zaczyna być faktycznie „na styk” w ciężkim scenariuszu.

Z dyskusji pilotów:

- Na 32 GB w dużych misjach MP:
- klient potrafi dobijać RAM tak, że system zaczyna swapować,
- wchodzenie na serwer trwa wieki, przy wejściu „w akcję” pojawiają się dropy z np. 60→5 FPS.
- Po przejściu na 64 GB:
- te same misje nagle „w końcu grywalne” – brak brutalnych dropów przy doczytywaniu,
- średni FPS prawie taki sam, ale frametime dużo ładniejszy.

W VR (Quest, Pimax, G2):

- 64 GB pomaga pozbyć się frametime spike’ów od pagefile,
- natomiast główny cyrk i tak siedzi w:
- pipeline VR (OpenXR, Turbo Mode),
- CPU (main thread),
- opcjach typu terrain shadows / clutter.

Czyli: duże misje DCS + VR + MP → 64 GB ma sens, normalne single‑mission / 2D – 32 GB wystarcza.

---

### 2.6. Heavily modded Skyrim / inne starocie z 4K teksturami

Tutaj motyw jest podobny jak w CS1:

- Setki 4K tekstur + ENB + city overhauls:
- RAM systemowy (32 GB) zwykle jeszcze się mieści,
- VRAM i engine dostają po dupie,
- stutter przy obrocie kamery, doczytywaniu lokacji.

Userzy raportują, że:

- pagefile 64 GB vs brak pagefile → zero różnicy w stutterze,
- realna poprawa dopiero po:
- zbiciu 4K→2K/1K,
- optymalizacji tekstur (mip‑mapy, kompresja),
- odchudzeniu ENB i modów.

Czyli to nie tyle „32 GB za mało”, co „za dużo śmiecia wrzuconego w starą grę”.

---

## 3. Jak rozpoznać, że to RAM (a nie VRAM / CPU) robi mikro‑przycinki

Jeśli chcesz to u siebie rozkminić „laboratoryjnie”:

1. Odpal grę + typowy zestaw softu w tle (Discord, przeglądarka, cokolwiek zwykle leci).
2. W momencie, kiedy czujesz stutter, zrób ALT+TAB i:
- w Task Manager → Performance → Memory:
- zobacz Memory in use i Committed,
- w Resource Monitor:
- sprawdź Hard faults/sec (skoki = intensywny pagefile),
- w Afterburnerze:
- VRAM usage,
- dysk (I/O).

Scenariusz „brak RAM”:

- Memory in use ~31–32 GB (na 32),
- Committed >32 GB,
- Hard faults/sec idą w dziesiątki / setki,
- dysk ciągle „strzela”,
- VRAM niekoniecznie na 100%.

→ tu 64 GB faktycznie ma sens, bo OS przestanie tak mocno swapować.

Scenariusz „brak VRAM / CPU”:

- RAM: 20–26 GB, spokojnie,
- VRAM w momentach szarpnięć 95–100%,
- albo overlay gry krzyczy „limited by main thread”.

→ dokładanie RAM nic nie da, trzeba ciąć ustawienia / zmienić CPU/GPU.

---

## 4. Odpowiedź „for fun”: lista gier, gdzie userzy REALNIE widzą korzyść z >32 GB

„32 GB jest graniczne, 64 GB pomaga” (przy ciężkim użyciu):

- Microsoft Flight Simulator 2024/2020
4K/VR + ciężkie lotniska/samoloty + dużo softu w tle.
- Cities: Skylines 1
kilka tysięcy assetów, dziesiątki modów, duże miasto.
- Star Citizen
4K, Vulkan, długie sesje + streaming/montaż/przeglądarka w tle.
- DCS World
duże misje MP + VR, szczególnie nowe mapy.
- „Laboratoryjne” buildy typu: gra + 2 VM + Premierka w tle – ale to już workstation, nie normalny PC do gierek.

„Ludzie winą obarczają RAM, ale patrząc w liczby to głównie VRAM/CPU/engine”:

- Cities Skylines 2 – RAM rzadko jest realnym bottleneckiem, nawet przy 32 GB; problem to VRAM, I/O i babole w patchach.
- Większość nowych AAA – 32 GB zwykle starcza, a stutter to:
- VRAM 8 GB na karcie,
- albo koszmarne streamowanie/UE5, nie brak RAM.

---

Jeśli chcesz, mogę Ci zrobić osobną ściągę stricte pod MSFS:
kiedy 32 GB ma sens, a kiedy brałbym 64 / jak to zmierzyć na swoim zestawie (kroki, konkretne ustawienia, na co patrzeć w dev‑overlay).

gpt-5.1-2025-11-13

[VRman 2 694]

Heh.. Czyli do poważnego latania potrzeba więcej, ale mi na szczęście starczy, bo nie jestem fanem samolotów, a latania i raczej nie będę w ogóle latał pasażerskimi, bo po co ograniczać sobie pole widzenia (lepiej jakiś szybowice czy coś małego, z czego więcej widać) a i modów nie będę instalował. Samo włączenie VR nie podnosi automatycznie wymagań. A teraz przy podbitych cenach może developerzy się też trochę bardziej przyłożą. (pewnie nie )

 

BTW. Pamięta ktoś recenzje w Secret Service gry z gatunku "symulatory lotu" gdzie w opisie było "gra wymaga sporo pamięci. Twórcy gry przy jej tworzeniu korzystali z komputera wyposażonego w aż TRZYDZIEŚCI DWA megabajty pamięci!"

 

Mi się to wryło w... pamięć.

Edytowane Sobota o 08:27 przez VRman

[lukadd 2 953]

25 minut temu, Adikon napisał(a):

Pytanie do graczy. Zauważył ktoś, żeby 32GB było niewystarczające na obecną chwilę? Mój komp służy do simracingu i na razie póki co odnotowałem maks 21GB użycia (włącznie z systemem i aplikacjami w tle).

 

Więcj niż 32GB ram może być łyknięte w takich gierkach jak Cities skylines 1, szczególnie z modami,  niektóre mapy w DCS: World są mocno ramożerne i lubią 64GB, Anno 1800 z wszystkimi DLC w endgame przy wielkich populacjach. Tarkov też będzie bardziej lubił 64GB.

 

Ogólnie jak ktoś trzyma w tle jakieś pierdoły, przeglądarki, alt taby robi to warto 64GB, aby po nvme nie musiało skrobać non stop i wrzucać do page file.

[Adikon 148]

Teraz nie kupię raczej więcej RAMu, bo te ceny są dla mnie zbyt po$#&ne. Miejmy nadzieję, że kiedyś będzie "normalnie". 

[Radio Tirana 1 096]

Jak tak patrzę na obecne ceny na Amazonie to coraz bardziej utwierdzam się w przekonaniu, że Bezos nigdy nie wyśle mi tych Lexarów za 539 zł 

 

No chyba, że mu dopłacę tysiaka. 

Spoiler

 

[Dimazz 587]

z ramem pół biedy bo każdy ma te minimum 16GB a pewnie większość 32 dd4 lub 5. Nie zwiększą wymagań gier żeby robić gry dla nikogo.

Już zapwiadają podwyżki cen kart graficznych to chyba ostatni dobry moment na kupno karty i wróżą że rtx 6000 to dopiero 2027-28

 

[Crew 900 1 007]

1900 zł patior viper cl30 6000 mhz teraz stoją a w październiku 400 zł za 32 gb dałem :O 

[Radio Tirana 1 096]

6 minut temu, Crew 900 napisał(a):

1900 zł patior viper cl30 6000

A to zależy gdzie patrzysz. Na allegro sklepy mają je najtaniej na 1200 zł. 

[Crew 900 1 007]

3 minuty temu, Radio Tirana napisał(a):

A to zależy gdzie patrzysz. Na allegro sklepy mają je najtaniej na 1200 zł. 

https://www.mediaexpert.pl/komputery-i-tablety/podzespoly-komputerowe/pamieci-ram/pamiec-ram-patriot-viper-venom-32gb-2x16gb-6000mhz-1

Tu kupowałem  

 

A za dysk Dysk LEXAR NM790 2TB SSD dałem wtedy 599 zł a dziś 849 zł a za dysk Dysk LEXAR NM790 4TB SSD  1038 zł a dziś 1499 zł ...

Edytowane Sobota o 17:02 przez Crew 900

[Lameismyname 2 442]

8 minut temu, Crew 900 napisał(a):

1900 zł patior viper cl30 6000 mhz teraz stoją a w październiku 400 zł za 32 gb dałem :O 

Ceny rosną jak te kart graficznych w szale krypto.

Co ciekawe, jestem pewien, że gdyby poszła informacja o niedoborach sensorów do myszek, bo plastik bezbarwny przy sensorze jest jakiś rzadki, to też zadziałałby ten sam schemat. Myszki cena 4x a może i więcej, niedobory w sklepach itd. itd.

[Crew 900 1 007]

1 minutę temu, Lameismyname napisał(a):

Ceny rosną jak te kart graficznych w szale krypto.

Co ciekawe, jestem pewien, że gdyby poszła informacja o niedoborach sensorów do myszek, bo plastik bezbarwny przy sensorze jest jakiś rzadki, to też zadziałałby ten sam schemat. Myszki cena 4x a może i więcej, niedobory w sklepach itd. itd.

Dokładnie. Specjalne zaniżanie podażu.

[Sidr 133]

Muszę pena i microsd kupic, póki da się to zrobić bez kredytu.

[areczek1987 941]

 

 

8 godzin temu, lukadd napisał(a):

 

Więcj niż 32GB ram może być łyknięte w takich gierkach jak Cities skylines 1, szczególnie z modami,  niektóre mapy w DCS: World są mocno ramożerne i lubią 64GB, Anno 1800 z wszystkimi DLC w endgame przy wielkich populacjach. Tarkov też będzie bardziej lubił 64GB.

 

Ogólnie jak ktoś trzyma w tle jakieś pierdoły, przeglądarki, alt taby robi to warto 64GB, aby po nvme nie musiało skrobać non stop i wrzucać do page file.

Dużo więcej jeszcze znajdziesz ?

Jakieś nowości a nie niszowy pc exclisive...

[DarkeVo 355]

Może trzeba napisać do Mikołaja o ram🤔🤭😂

[Stjepan 2 426]

Mi tam to co mam w kompie i w lapku starcza do wszystkiego dobrze że kupiłem 32GB od razu, jeszcze 16GB GB DDR4 3000 CL16 i 8GB DDR4 2133 CL15 leży w szafie, nie licząc starszych kości DDR3, DDR2, DDR i SDR oraz jeszcze starszych EDO i Simm, mam też trochę SODIMM różnej maści od SDR do DDR4.  

[VRman 2 694]

9 godzin temu, Radio Tirana napisał(a):

Jak tak patrzę na obecne ceny na Amazonie to coraz bardziej utwierdzam się w przekonaniu, że Bezos nigdy nie wyśle mi tych Lexarów za 539 zł 

 

Wszystkich czekających na RAMy z Amazona z tego miejsca serdzecznie przepraszam. Fakt, że ja zamówiłem komplet 2x16GB DDR5 zmniejsza szasne o 99%. 

 

Sorry.

 

9 godzin temu, Adikon napisał(a):

Miejmy nadzieję, że kiedyś będzie "normalnie".

Jak się opinia publiczna doprosi reakcji odpowiednich instytucji i zaczną się dobierać do dupy za monopol, to może za rok do dwóch. Ale jak nikt nie kiwnie palcem w obliczu ewidentnie anty-konsumenckich i nielegalnych praktyk, to może to potrwać faktycznie te 4-5 lat. Przy czym 2-3 od momentu gdy inni uznają "o k... chyba oni faktycznie nie zamierzają zwiększać produkcji, szybko George, budujemy swoją fabrykę jak najszybciej!"

O ile produkcja pamięci nie jest tak trudna jak produkcja chipów ogólnie, bo jak nikt nawet nie ma szans postawić fabryki to jesteśmy ugotowani na pół dekady lub dłużej.

[CzerwonyJohn 70]

Które pamięci popularne do ryzena na ddr5 32GB do zmiany platformy nie teraz.Bo ceny bandyckie,bez podkręcania tylko profil i koniec.

 

 

Mam ze starego PC ram DDR4 16GB Gskill Flare X w tym szale za ile mógłbym je sprzedać by zarobić.

Edytowane Sobota o 22:51 przez CzerwonyJohn

[Lameismyname 2 442]

2 minuty temu, CzerwonyJohn napisał(a):

Które pamięci popularne do ryzena na ddr5 32GB do zmiany platformy nie teraz.Bo ceny bandyckie,bez podkręcania tylko profil i koniec.

6000CL30 optimum, ale sąsiednie częstotliwości i opóźnienia w rezultacie wypadną podobnie wydajnościowo.
Generalnie 6000 wytrzyma większość kontrolerów, 6200 przeważnie też, 6400 już zaczynają się schody.
Ja osobiście jestem fanem Goodramów IRDM - w końcu rodzimy producent i dajemy swoim zarobić.
Jak komuś znajomemu polecam to zawsze je i na chwilę obecną wszyscy zadowoleni.

[CzerwonyJohn 70]

Bezpiecznie bez obaw to 6000 do gier i nic więcej. Ożesz Goodram który podałeś kosztuje 1700 zł paranoja dom wariatów.

[areczek1987 941]

 

 

[CzerwonyJohn 70]

Kurde gdybym zmieniał teraz platformę to płyta z pamięciami procesorem wyniosła by 5300 zł a gdzie karta graficzna jeszcze,a niech se te cenę z pupe wsadzą.

Edytowane Sobota o 23:41 przez CzerwonyJohn

[Stjepan 2 426]

[Lameismyname 2 442]

11 godzin temu, CzerwonyJohn napisał(a):

Ożesz Goodram który podałeś kosztuje 1700 zł paranoja dom wariatów.

Niestety, na rynku się wręcz pojebało jeżeli mam nazwać po imieniu zjawisko  Taki sam set pamięci sprzedałem 23 października 2025 za 350zł i jeszcze po drodze miałem ze 3 wiadomości "Panie, dam 300zł bo za 350zł nikt Panu nie kupi"  

Patrząc na realia najlepiej założyć pod ryzena taką strategię: "Brać co najtańsze i najbliżej 6000CL30".

 

[Radio Tirana 1 096]

Na szczęście sytuacja nie jest tak dramatyczna, jak to rysujecie w swoich postach. 

 

32GB ze świętym CL30 kosztuje na dzień dzisiejszy 1200 zł m.in. w Euro RTV AGD.