AMD ZEN 5 (SERIA RYZEN 9xxx / SOCKET AM5) - wątek zbiorczy

[DżonyBi 2 005]

16 godzin temu, Marko852 napisał(a):

W mojej ocenie cała sprawa z płytami jest dziwna i celowo nadmuchiwana aby zaszkodzić firmie asrock

Sami się przyznali do błędu tym ruchem. 

 

https://videocardz.com/newz/asrock-japan-extends-800-series-motherboard-warranty-but-only-if-you-join-their-fan-club

 

Po drugie ASRock sprzedaje 4x mniej płyt desktop niż np. taki Asus, a przypadków było piorunująco dużo. Nie ma wątpliwości, że ASRock jest winny i nie ma tu mowy o celowym nadmuchiwaniu sprawy.

 

Edytowane 11 godzin temu przez DżonyBi

[Kartofel 36]

W dniu 8.12.2025 o 10:59, Phoenix. napisał(a):

Dziś zmieniłem BIOS na najnowszą agese i co mnie zaskoczyło pierwszy raz to taki widok i trzeba było wpisać klucz ściągnięty ze strony MS. Więc może komuś się przyda żeby był gotowy na nowy BIOS na takie kwiatki.

 

Innaczej jest blokada na dysk i nie odpali systemu bez tego 👌

W jednym z wakacyjnych 2025 biosów do B760 12/13/14 gen również krzyczał o klucz odzyskiwania bitlocker. Chociaż wszystkie wcześniejsze związane z płonącymi raptorami o klucz nie pytał. 

Kilka miesięcy temu czytałem artykuły o konieczności ładowania nowych certyfikatów do "bios" GPU nvidii.

 

Z ciekawości wypytałem chata GPT co o tym sądzi i jest odpowiedź.

(oczywiście wymaga weryfikacji).

 

tl;dr nowe klucze/certyfikaty secureboot dla UEFI dla mobo i GPU.

 

Cytat

Microsoft planuje wygaszenie starszych kluczy/certyfikatów Secure Boot używanych w UEFI — te z 2011 r. — i zastąpienie ich nowymi z 2023 r., z obowiązywaniem od 2026.

➡️ To dotyczy kluczy:

KEK (Key Exchange Keys),
db (signature database),
dbx (revoked signatures),
bootloader signing CA,
które są częścią procesu weryfikacji, czy firmware i bootloader są zaufane. 

Skutki praktyczne:
Po czerwcu–październiku 2026 stare certyfikaty stracą ważność i systemy z nimi mogą:
przestać otrzymywać aktualizacje zabezpieczeń Secure Boot,
odmawiać ładowania nowych składników (bootloaderów / sterowników) podpisanych tylko nowym certyfikatem, jeśli firmware nie został zaktualizowany. 
Wsparcie HP
👉 Producenci płyty głównej (OEM/BIOS) będą musieli wypuścić aktualizacje UEFI / BIOS z tymi nowymi kluczami, inaczej Secure Boot straci właściwe działanie lub dostępność aktualizacji.

🖥️ 3) Problemy z kartami graficznymi (NVIDIA) i Secure Boot

To jest duża rzecz:
UEFI używa podpisów również na GOP (Graphics Output Protocol) firmware kart graficznych. Starsze NVIDIA mogą mieć podpisane GOP kluczami, które wygasają w czerwcu 2026. Jeśli firmware płyty głównej sprawdza podpisy przy Secure Boot, to:
starsze karty GPU mogą nie pokazywać obrazu podczas POST (bootstrap) przy włączonym Secure Boot,
system nie dotrze do BIOS/UEFI i nie uruchomi OS,
aktualizacja płyty głównej BIOS/UEFI nie rozwiązuje tego, bo problem jest w firmware GPU. 

👉 W praktyce może to wyglądać jak “soft‑brick” – PC nie startuje bez aktualizacji VBIOS GPU lub wymiany GPU. 

 

W dniu 8.12.2025 o 14:36, maxmaster027 napisał(a):

A.I. twój prywatny konfident. 

To co gosciu opisał, to TPM, tworzy indywidualny klucz i zaszyfrowany wzór maszyny w rejestrze łaćznie z PCR jako unikalny model hardwaru. Recall dla przykładu co 3s robi screenshot w (nieokreslonej rozdzielczosci) i zapisuje to za pomocą bitlockera jako hash, klucz do tego jak i wszystkiego jest w microsoft azure cloud. Majac A.I. na pokładzie ma ona dostep do klucza i moze analizowac to co robisz, i wysylac na indywidualne zapytanie microsoftu lub samoistniej co tydzien. Wychodzi na to, że A.I. mimo, że twoje dane są lokalnie przechowywane i nie opuszczaja komputera, może donosić do Microsoftu, co robisz, jak uzywasz komputera co ogladasz moze wszystko opisac. Dosc ciekawe rozwiazanie. Aczkolwiek czysto złe. 

O takie praktyki Microsoftu pewnie nikt nie podejrzewa, ale generalnie cos jest na rzeczy, z jakiegos powodu walczą z lokalna instalacja systemu, wiec wszystko sklada sie w całosc dlaczego tak sie dzieje. Rzeczywiscie modlu TMP 2.0 i bitlocker normalnemu uzytkownikowi nie jest potrzebny, wiec to dosc zastanawiajace. Zreszta kazdy program antywirusowy tez cos takiego moze robic. Innmi słowy Cybersecurity oznacza, ich bezpieczenstwo nie twoje. 

 

TPM faktycznie służy do przechowywania klucza odszyfrującego bitlocker. Jednak można uruchomić bitlocker bez TPM'a. Wtedy trzeba przy każdym uruchomienia wklepać własne hasło + potencjalnie drugie haslo do konta użytkownika windows. 

Jest wiele materiałów na temat możliwości "obejścia" bitlockera wykorzystującego TPM. Jednak nie znalazłem materiałów na pominięcie bitlockera bez TPM.

 

Win 11 póki co wciąż można zainstalować z kontem lokalnym bez zbędnych sztuczek typu rufus czy edycja rejestru (tak, mam zachomikowane .iso od 24H2  ). 

 

Edytowane 8 godzin temu przez Kartofel

[Marko852 5]

6 godzin temu, DżonyBi napisał(a):

Sami się przyznali do błędu tym ruchem. 

 

https://videocardz.com/newz/asrock-japan-extends-800-series-motherboard-warranty-but-only-if-you-join-their-fan-club

 

Po drugie ASRock sprzedaje 4x mniej płyt desktop niż np. taki Asus, a przypadków było piorunująco dużo. Nie ma wątpliwości, że ASRock jest winny i nie ma tu mowy o celowym nadmuchiwaniu sprawy.

 

 

ten ruch kompletnie nic nie znaczy, nawet u nas raz podają 3 lata x kom a raz 2 proline i owocowy. Ponadto z newsa dowiadujemy się tylko o liczbie uszkodzony płyt/procesorów a nie o ilości sprzedanych. Istotne jest ile dany producent sprzedał na konkretną podstawkę a nie całościowo gdzie dochodzą płyty dla systemów wbudowanych czy innych oem.

[DżonyBi 2 005]

Ten ruch nic by nie znaczył, ale został wykonany zaraz po filmie Gamer Nexus - ciekawy zbieg okoliczności.. Padają te procesory za często na ASRock'ach i to jest fakt. Możesz doklejać do tego historyjki. Masz do tego pełne prawo.

[lukadd 3 026]

Ja jak pisałem dalej będę męczyć Asrocka  Wewnętrzna ciekawość nie pozwala mi się pozbyć tej płyty  

 

Tylko teraz na najnowszym biosie 4.03 ponoć sporo pozmieniali w nastawach napięć. Ale dalej jest to mega podejrzane, że te procki tak łatwo się poddają i padają również na innych płytach.

 

Mój 9800X3d już na 100% potwierdzona śmierć  Wczoraj włożyłem nowego proca 9600X i wszystko śmiga  Żeby nie było dzisiaj rano jeszcze raz wyciągnąłem dla formalności 9800x3d i wrzuciłem na płytę i nie powrócił do życia.

 

W skrócie, niemal rok działał stabilnie, wszystkie napięcia były stabilne jak skała nic tam się nie działo podejrzanego, soc 1.1V stabilne jak skała, leciał na UV 5225Mhz, tempy niskie na aio, napięcia git, padł w nocy gdzie zostawiłem włączonego kompa i rano nie wstał. 

 

 

Teraz trochę o nowym procku czyli 9600X

 

 

 

Ale padaka i jakie wyżyłowanie out of box ze strony AMD. Te 5425Mhz na def/auto nawet przy trochę mocniejszym obciążeniu zobaczyć można jak świnia niebo. Napięcia dopompowane w kosmos, aby tylko w monitoringu gdzieś tam migną takt 5425 na maxie 

 

C0 -20 zbiło napięcie o ~0.1V, ale dalej to kosmos i grzałka nie do używania, C0 -30 dalej nie ma sensu używać tego taktu bo napięcia dalej dużo za wysokie i tempy w kosmos. 

 

Docelowo ustawiłem go na -200Mhz czyli 5225Mhz taki sam takt jak miałem na 9800X3d.
Przy CO -30 które wstępnie jest stabilne dalej napięcia wyższe jak na 9800X3d przy CO -15 mojej już martwej sztuki. W Cine R23 ~1.15V przy CO -30 robi ten 9600X gdzie 9800x3d przy CO -15 ~1.1V.

Tempy przy porównywalnym poborze prundu np. 120W CPU package już są ~10 stopni wyższe niż na 9800X3d w Cine R23.

 

Ogólnie, albo ta sztuka czy te wersje 9600X mają po prostu gorsze odprowadzanie ciepła, albo to jest kwestia pasty, ale trochę wątpię, aby to robiło aż takie różnice bo normalnie używałem Kryonaut'a na 9800X3d. Teraz mi ta pasta się skończyła, ale ogólnie do testów i przekładania procków i tak byłoby jej szkoda. Leciałem na MX6. Przyjdzie Kryonaut to jeszcze powtórzę testy na tym 9600X dla formalności. 

 

W każdym razie nastaw z CO-30 i takt 5225 w boost zostaje na tym procku jest to optymalna wartość. Proca sobie zostawię w razie coś  jakby kolejny 9800X3d padł, do tego za jakiś czas zbuduję sobie na nim jakiegoś zastępczego kompa tak aby stał gdzieś pod TV jako awaryjny i był w miarę nowoczesny i wydajny  

Edytowane 3 godziny temu przez lukadd

[Phoenix. 4 989]

15 minut temu, lukadd napisał(a):

dalej napięcia wyższe jak na 9800X3d

Przeciez to rozne procki to na co ty liczysz w kwesti napiec, ze beda takie same ??  

15 minut temu, lukadd napisał(a):

Te 5425Mhz na def/auto nawet

W grach bez problemu max zegary mi trzymal  

[lukadd 3 026]

7 minut temu, Phoenix. napisał(a):

Przeciez to rozne procki to na co ty liczysz w kwesti napiec, ze beda takie same ?

Nawet 9800X3d nie są takie same bo poszczególne sztuki się różnią, jedne latają na niższych napięciach inne na wyższych i tempy podobnie. Oczywista sprawa.

 

Ta sama architektura, nie mam do czego innego porównać to porównuję do tego co miałem i co na oczy widziałem  Tempy wyższe i napięcia wyższe na 9600X vs 9800X3d co miałem. Taka ciekawostka i tyle  

Może będę miał więcej procków to porównam jeszcze do innych, albo na necie znajdę wyniki jakie napięcia dostają inne sztuki 9600X.

Edytowane 3 godziny temu przez lukadd

[Doamdor 1 993]

@lukadd U mnie od premiery 9800X3D bios nie ruszany. 

 

 

Teraz jest bios 4.03, przydałoby się zrobić aktualizację. 

[lukadd 3 026]

U mnie na 3.2 biosie przeleciał ten proc dokładnie rok bez 2 tygodni. Ogólnie na pewno 5k+ godzin miał narobione.

Edit: Gwoli ścisłości to ~3 pierwsze miesiące też przeleciał na 3.10

Edytowane 3 godziny temu przez lukadd

[Phoenix. 4 989]

4 minuty temu, lukadd napisał(a):

Tempy wyższe i napięcia wyższe na 9600X vs 9800X3d

Procki z kasza 3D zawsze maja nizsze napiecia, to tak z praktyki  A 9600X faktrycznie grzalka, wieksza niz 9800X3D pomimo 8 rdzeni.

[lukadd 3 026]

Ja jestem nowy w nowych AMD już nieraz to podkreślałem. A że już nie mam takiej weny do grzebania w kompach jak kiedyś i przerzucania gratów to nie obserwuję korelacji, różnic pomiędzy poszczególnymi modelami, nie śledzę tego po netach chyba, że coś okazjonalnie się przeczyta. Dostałem w łapy to piszę to co widzę i zaobserwowałem.

Edytowane 3 godziny temu przez lukadd

[ju-rek 467]

47 minut temu, lukadd napisał(a):

Ale padaka i jakie wyżyłowanie out of box ze strony AMD

Nie jest taki zły

 

 

 

[Doamdor 1 993]

@lukadd Wgrałeś najnowszy bios? 9600X na przeczekanie reklamacji proca?

Edytowane 3 godziny temu przez Doamdor

[Marko852 5]

2 godziny temu, DżonyBi napisał(a):

Ten ruch nic by nie znaczył, ale został wykonany zaraz po filmie Gamer Nexus - ciekawy zbieg okoliczności.. Padają te procesory za często na ASRock'ach i to jest fakt. Możesz doklejać do tego historyjki. Masz do tego pełne prawo.

to tylko marketing zagrywka aby nie mówić tylko o problemach, a sama akcja dotyczy tylko Japonii a nie żadnego większego runku jak chiny, eu i czy usa. Historyjek nie doklejam ale w tych co są w obecnych newsach brakuje informacji ile sprzedano płyt am5 przez każdego z producentów, co ma istotny wpływ na ilość przypadków.

Swoją drogą o paleniu ryzenów mówi się tylko w kontekscie x870 a nie b650, b850 czy x670 a wszystkie płyty są zbudowana na jednym chipsecie.

[lukadd 3 026]

55 minut temu, ju-rek napisał(a):

Nie jest taki zły

Na czystej wodzie może i nie  w benchach, ale realnie jak na razie w graniu z 4090 to widzę, że to słabo napędza GPU vs 9800X3d.

 

A nawet nic mega mocno procesorowego nie brałem na ruszt. KCD2 mix ultra z extreme w 4k i z DLSS-Q czyli rener z 1440p. 

No i mam miejscówki, że leci mi użycie GPU do 80% i niżej, a proc na ~9 wątkach leci 90%+ użycia. FPS to są zakresy w tych miejscówkach 80-100. Jak wejdę w taką miejscówkę to od razu płynność obrazu leci w dół  Nie ma już tego masełka w tych miejscówkach.

 

Ogólnie winda nie reinstalowana, ani nie przerabiana pod nowe CPU, aczkolwiek nie wiem czy to miałoby aż taki wpływ jak i tak cpu leci ponad 90% na większości rdzeni. No i jeszcze ramy, nie optymalizowałem, nie było czasu i lecą na EXPO 6000 CL32, ale to też na tym pewnie tyle nie ugram, ale przetestuję po zoptymalizowaniu timingów jutro czy pojutrze  

 

@tomcug Ty tego złomu na przerzucałeś, może jakieś wskazówki?

55 minut temu, Doamdor napisał(a):

@lukadd Wgrałeś najnowszy bios? 9600X na przeczekanie reklamacji proca?

Tak najnowszy i tak wszystko muszę od nowa ustawiać  Ponoć tam pozmieniali w tym najnowszym biosie sporo.

 

9600X na przeczekanie, aż Lisa wyśle mi nowego 9800X3d, potestuję w tym czasie coś z niższej półki AMD, a później nawet tego proca nie będę zwracał tylko zbuduję sobie jakąś extra skrzynkę na micro czy mini ATX w razie coś tak, żeby było na stanie coś w miarę nowożytnego  Jakby komuś na chacie padł komp itp.

Edytowane 2 godziny temu przez lukadd

[Phoenix. 4 989]

Na ramie ugrasz sporo bo to procek bez kaszy  Tutaj expo to wydajnosciowy dramat.

[ju-rek 467]

9 minut temu, lukadd napisał(a):

Na czystej wodzie może i nie  w benchach, ale realnie jak na razie w graniu z 4090 to widzę, że to słabo napędza GPU vs 9800X3d.

No do 9800x3d z 4090 to nie ma podjazdu. A CB był na ALF3 + chłodek

[lukadd 3 026]

4 minuty temu, Phoenix. napisał(a):

Na ramie ugrasz sporo bo to procek bez kaszy  Tutaj expo to wydajnosciowy dramat.

Tak wiem, że ugram więcej wydajności, ale nie wydaję mi się realne, że aż tyle ugram bo braki są spore. A KCD2 przecież nie ma aż tak mocnych miejscówek procesorowych w porównaniu do np CP.  W sumie po tym co zobaczyłem w KCD2 na tym 9600X to boję się CP odpalać  

[Phoenix. 4 989]

A mowia, ze w 4k proc nie ma znaczenia  

[MarcoSimone 736]

1 minutę temu, lukadd napisał(a):

Tak wiem, że ugram więcej wydajności, ale nie wydaję mi się realne, że aż tyle ugram bo braki są spore. A KCD2 przecież nie ma aż tak mocnych miejscówek procesorowych w porównaniu do np CP.  W sumie po tym co zobaczyłem w KCD2 na tym 9600X to boję się CP odpalać  

Odpalałem CP na wszystkim od 7500F po 9800X3D. Spokojnie można grać. Nawet strzelanki tak do 144Hz.

[lukadd 3 026]

3 minuty temu, ju-rek napisał(a):

A CB był na ALF3 + chłodek

No to moja sztuka jakaś wybrakowana bo tempy mega wyższe, mega mało prawdopodobne, ale chyba, że coś z tą pastą MX-6 faktycznie jest nie ten teges  Sprawdzę jak przyjdzie Kyronaut od nowa.

[Doamdor 1 993]

10 minut temu, lukadd napisał(a):

Tak najnowszy i tak wszystko muszę od nowa ustawiać  Ponoć tam pozmieniali w tym najnowszym biosie sporo.

 

9600X na przeczekanie, aż Lisa wyśle mi nowego 9800X3d, potestuję w tym czasie coś z niższej półki AMD, a później nawet tego proca nie będę zwracał tylko zbuduję sobie jakąś extra skrzynkę na micro czy mini ATX w razie coś tak, żeby było na stanie coś w miarę nowożytnego  Jakby komuś na chacie padł komp itp.

Na Z690 nowy bios trochę pozmieniał, na B650 biosu nie ruszałem, ale przydałoby się w końcu zrobić aktualizację i sprawdzić inne pamięci jakie timingi ogarniają. 

Przesiadka na 9600X w 4K odczuwalna?

[lukadd 3 026]

2 minuty temu, Phoenix. napisał(a):

A mowia, ze w 4k proc nie ma znaczenia  

Bo się nie znają  Zresztą dzisiejsze "4k" to często DLLS, a jak wyżej w KCD2 przy DLSS-Q mam rendering z 1440p.

[lukadd 3 026]

2 minuty temu, Doamdor napisał(a):

Przesiadka na 9600X w 4K odczuwalna?

No tak jak pisałem już w KCD2 4k DLLS-Q jest problem bo GPU(RTX 4090) w mocniejszym miejscówkach procesorowych już nie jest wystarczająco napędzone  

 

5 minut temu, MarcoSimone napisał(a):

Odpalałem CP na wszystkim od 7500F po 9800X3D. Spokojnie można grać. Nawet strzelanki tak do 144Hz.

Grać na pewno można, ale widzę problemy przy grafice na poziomie 4090 i jego napędzeniu w miejscówkach procesorowych  

 

 

Edytowane 1 godzinę temu przez lukadd

[Send1N 4 616]

1 godzinę temu, lukadd napisał(a):

W skrócie, niemal rok działał stabilnie, wszystkie napięcia były stabilne jak skała nic tam się nie działo podejrzanego, soc 1.1V stabilne jak skała

Właśnie mnie to ostatnio zastanawiało, inne płyty po wbiciu expo dla pamięci ustawiają 1.3v na soc a asrock twierdził że jednym z powodów jest właśnie zbyt wysoki vsoc i zaczeli kombinować z obniżaniem